Het Orgel

Wat doet een koor normaal?

Zingen, repeteren, uitvoeringen geven. Niet zo echter het Familiakoor van Edegem-Elsdonk.

Het kocht een orgel in Nederland, demonteerde het voorzichtig en bouwde het netjes weer op in zijn parochiekerk.

Citaat uit Zie-Magazine van 13 november 1970:

Het orgel uit de Heilige-Familiekerk in Edegem werd in 1951 gebouwd door de orgelbouwer Vermeulen uit Alkmaar voor de kapel van de St-Gregorius-stichting in het Nederlandse Zeist. Omdat de Fraters van Utrecht de kapel van deze stichting moesten afstaan voor andere doeleinden, werd het orgel te koop gesteld. E.H. Karel Heuten die op 15 maart 1970 officieel als nieuwe pastoor in de Edegemse parochie Heilige-Familie was onthaald, deed een bod van 5.500 gulden (of 100.000 frank) dat via een brief van 8 september van frater Ignatius namens de St-Gregoriusstichting werd aanvaard. De waarde van het orgel werd destijds door sommigen op 600.000 frank geschat. Omdat de demontage, het transport en de wederopbouw door een gespecialiseerde firma gemakkelijk nog eens 100.000 frank zou kosten, werd binnen het Familiakoor een doe-het-zelf-ploegje gevormd. In september 1970 trokken achttien koorleden in een weekend onder leiding van toenmalig dirigent Mon Fornoville naar Zeist om het instrument te ontmantelen. Het archief van het koor bevat nog het document waarmee het ‘orgel in gedemonteerde staat’ (tarief 92.03.A) op 26 september 1970 via de douanepost van Wuustwezel werd ingevoerd. Volgens deze ‘aangifte ten verbruik van vrije goederen’ (model 136B) had het instrument toen nog een waarde van … 20.000 frank. Het duurde enkele weken vooraleer alle onderdelen die in Zeist nauwkeurig waren opgetekend, in Edegem weer op zijn plaats waren gezet (zie fotopagina montage orgel). Voor de harmonisatie van de pijpen werd een beroep gedaan op de orgelbouwer Aerts-Castrel uit Duffel. Het Vermeulen-orgel werd officieel in gebruik genomen tijdens de Ceciliamis van zondag 22 november 1970 en ingewijd door vicaris-generaal C. Eykens. Het Familiakoor vertolkte voor die gelegenheid onder andere een fragment uit de ‘Messiah’ van Händel, het Kyrie uit de ‘Missa Stella Maris’ van Nowowiejski en het ‘Heilig’ uit het oratorium ‘Elias’ van Mendelssohn. De viering werd bijgewoond door drie Fraters uit Nederland. Frater Florentius Lakerveld loofde in het tijdschrift van de Fraters van Utrecht later niet alleen de muzikale capaciteiten van het Familiakoor, maar ook de culinaire vaardigheden van mevrouw Fornoville: “Onder het diner genoten we niet alleen van de ons aangeboden heerlijkheden, maar ook van de gezellige vlaamse kout, waarmee deze ‘goederen der aarde’ als met een smakelijke saus werden overgoten.”

Na 1970 werd de dispositie van het orgel nog gewijzigd. Op het eerste klavier werden een Mixtuur (3 rangen) en een Trompet toegevoegd. De Kwintadeen 8’ werd vervangen door een Bourdon 8’. Op het tweede klavier (zwelwerk) moest een Kromhoorn 8’ plaats maken voor een Hobo 8’ en werd een Octaaf 2’ toegevoegd. In het voetklavier werd een Bas 8’ bijgeplaatst. Het orgel heeft een electro-pneumatisch systeem met een vrijstaande speeltafel voor het front. Dat front is een open pijpopstelling op een basis van triplex-platen.

Huidige dispositie:

Hoofdwerk Zwelwerk Pedaal Speelhulpen
Prestant 8’ Salicionaal 8’ Subbas 16’ Koppel P+I
Bourdon 8’ Bourdon 8’ Bas 8’ (*) Koppel P+II
Octaaf 4’  Blokfluit 4’ Gedektbas 8’ Koppel I+II
Fluit 4’ Nasard 2 2/3’ Fluit 4’ Koppel I+II 4’
Octaaf 2’ Oktaaf 2’ (*)   Koppel I+II 16’
Mixtuur 3r (*) Hobo 8’ (*)    
Trompet 8’ (*)      Tremulant II

Manuaalomvang: C-g’’’
Pedaalomvang: C-f’

(*) Toegevoegd na de verhuizing van het orgel naar Edegem

Het Familiakoor werd vanaf 1959 begeleid door Rik Verresen aan het orgel. Hij was dan ook de organist tijdens de inspeling van het instrument  in 1970. Vanaf 1992 heeft Stefan Verberckmoes de begeleiding van het koor overgenomen. Tijdens de koorconcerten wordt er vaak aandacht besteed aan orgelmuziek. De voorbije jaren werden niet alleen orgelwerken van o.a. Bach, Buxtehude, Balbastre, Langlais, Dupré en Demessieux geprogrammeerd maar ook composities voor de combinaties orgel & strijkers (Guilmant, Albinoni/Giazotto), orgel & piano (Jongen) en orgel & kopers (Peeters).